مجله سپهر پورتال محتوای آموزشی و مفید در مجله اینترنتی سپهر پورتال
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
خوشبینی: چگونه یک فرد خوشبین باشیم؟
خوشبینی (Optimism) صرفاً یک حالت روانی گذرا نیست، بلکه یک سبک تبیینی (Explanatory Style) است که فرد برای تفسیر رویدادهای زندگی خود، بهویژه شکستها و ناکامیها، به کار میگیرد. افراد خوشبین تمایل دارند اتفاقات خوب را دائمی و جهانشمول (مربوط به همه جنبههای زندگی) و اتفاقات بد را موقتی و محدود (مربوط به یک جنبه خاص) ببینند. خوشبینی یک مهارت قابل یادگیری است که با تمرین تکنیکهای روانشناسی شناختی-رفتاری، میتوان آن را پرورش داد.
۱. تفاوت میان خوشبینی واقعی و سادهلوحانه
مهم است که خوشبینی سالم را از سادهلوحی یا انکار واقعیت تشخیص دهیم:
-
خوشبینی سادهلوحانه: نادیده گرفتن واقعیت، انتظار اینکه همه چیز بدون تلاش خوب پیش برود، یا انکار مشکلات.
-
خوشبینی واقعی (استراتژیک): پذیرش واقعیتهای چالشبرانگیز، اما داشتن این باور که با تلاش، میتوان برای بهبود شرایط اقدام کرد و نتایج مثبت ممکن هستند. خوشبینی واقعی با تابآوری و عملگرایی همراه است.
۲. روشهای علمی برای پرورش خوشبینی
تکنیکهای شناختی-رفتاری، به ویژه تکنیکهای توسعه یافته توسط مارتین سلیگمن (پدر روانشناسی مثبتگرا)، میتوانند سبک تبیینی شما را تغییر دهند.
الف. تمرین ABCDE برای تغییر الگوهای منفی
این مدل به شما کمک میکند تا افکار منفی خود را به چالش کشیده و بازسازی کنید:
-
A (Adversity/ناکامی): رویداد منفی که رخ داده است (مثلاً: در یک مصاحبه شغلی رد شدید).
-
B (Belief/باور): توضیح منفی شما درباره رویداد (مثلاً: «من آدم بیعرضهای هستم و هیچوقت کار پیدا نمیکنم»).
-
C (Consequence/پیامد): احساسات و رفتار ناشی از آن باور (مثلاً: احساس افسردگی، دست کشیدن از جستجوی کار).
-
D (Dispute/به چالش کشیدن): قویترین و مهمترین گام. باور منفی خود را با مدارک عینی زیر سؤال ببرید:
-
«آیا این باور واقعاً درست است؟» (شما در مصاحبههای قبلی موفق بودهاید یا این شکست فقط مربوط به این یک مورد خاص است).
-
«آیا این دائمی است؟» (این یک شکست موقتی است، نه وضعیت دائمی زندگی شما).
-
«آیا این جهانشمول است؟» (شکست در این کار به معنی شکست در تمام جنبههای زندگی نیست).
-
-
E (Energization/انرژیدهی): احساس مثبتی که پس از به چالش کشیدن موفق باور منفی به دست میآورید (مثلاً: احساس امیدواری و انگیزه برای تلاش بیشتر).
ب. پرورش شکرگزاری آگاهانه
همانطور که قبلاً بحث شد، شکرگزاری یک تمرین قدرتمند برای تمرکز توجه بر نکات مثبت است:
-
نوشتن ژورنال شکرگزاری: هر شب سه مورد مثبت را که در طول روز رخ داده است، یادداشت کنید و دلیل آن را توضیح دهید. این تمرین مغز را به صورت خودکار به سمت جستجوی نکات مثبت در محیط هدایت میکند.
ج. قانون پنج دقیقه
-
اجتناب از نشخوار فکری: اگر با یک رویداد منفی مواجه شدید، به خود اجازه دهید که فقط به مدت پنج دقیقه ناراحت باشید، عصبانی شوید یا درباره آن فکر کنید. سپس آگاهانه تمرکز خود را به یک اقدام یا فکر سازنده تغییر دهید. این کار مانع از تبدیل شدن ناکامی موقت به یک حالت روانی دائمی میشود.
۳. تقویت خوشبینی از طریق اقدام
خوشبینی منفعل نیست؛ بلکه نیازمند عمل برای ایجاد تغییر است.
۱. احاطه کردن خود با افراد مثبت
محیط پیرامون ما بر سبک تبیینی ما تأثیر میگذارد. معاشرت با افراد مثبتاندیش و عملگرا که به دنبال راهحل هستند، به شما کمک میکند تا الگوی فکری آنها را درونی کنید. دوری از افراد منفی که دائماً نقش قربانی را بازی میکنند یا از هر اتفاقی یک فاجعه میسازند، ضروری است.
۲. تمرکز بر حوزههای قابل کنترل
خوشبینی زمانی شکوفا میشود که انرژی خود را بر روی چیزهایی متمرکز کنید که واقعاً میتوانید آنها را تغییر دهید. به جای نگرانی درباره رویدادهای غیرقابل کنترل (مانند اقتصاد جهانی یا تصمیمات دیگران)، روی اقدامات کوچک و تأثیرگذار خود تمرکز کنید.
خوشبینی یک سرمایهگذاری بلندمدت در سلامت روان شما است. با یادگیری مهارتهای به چالش کشیدن الگوهای فکری منفی و تمرین آگاهانه برای جستجوی خوبیها، میتوانید به تدریج سبک تبیینی خود را تغییر داده و به فردی خوشبین و در عین حال واقعبین تبدیل شوید.
واقعیت افزوده در آموزش و سرگرمی
اپلیکیشنهای موبایل و تغییر سبک زندگی
تنهایی در عصر دیجیتال: تأثیر شبکههای اجتماعی بر احساس تنهایی
اعتماد: چرا اعتماد در روابط مهم است و چگونه آن را تقویت کنیم؟
